Jack Ma không chỉ là người giàu nhất Trung Quốc mà còn gây sức ảnh hưởng rộng khắp tới nhiều người, nhiều quốc gia trên thế giới.
Đầu năm 2017, Jack Ma tới Mỹ với lời hứa tạo ra 1 triệu việc làm cho người dân xứ cờ hoa. Tổng thống Donald Trump trải thảm đỏ đón tiếp nồng nhiệt vị tỷ phú Trung Quốc vì cuộc gặp giúp ông phần nào thực hiện hóa lời hứa lúc tranh cử là mang việc về lại cho nước Mỹ.
Nói như vậy để thấy, người đàn ông nhỏ bé từng trải qua cuộc sống khổ cực dưới đáy xã hội Trung Quốc đã vươn lên tạo sức ảnh hưởng toàn cầu như thế nào. Theo Forbes, tài sản của Jack Ma hiện nay lên đến 29 tỷ USD, bao gồm 7,8% cổ phiếu tại Alibaba, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc và gần 50% cổ phiếu tại công ty dịch vụ thanh toán Alipay.
Jack Ma là hiện thân sống động cho những câu chuyện vượt khó truyền cảm hứng tới đông đảo người dân. Ông lớn lên vào thời kỳ gian khó của Trung Quốc, từng 2 lần tủi hổ nhìn cánh cửa Đại học đóng sập trước mắt. Và hơn thế, chàng sinh viên ngành sư phạm phải trải qua giai đoạn đầu vất vả để xin việc, bị hàng chục công ty từ chối, kể cả KFC và thất bại trong hai lần khởi nghiệp. Phải đến lần thứ ba, Jack Ma mới thành công cùng đứa con cưng Alibaba.
Jack Ma sinh ngày 15/10/1964 tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Ông có một anh trai và một em gái, lớn lên trong gia đình nghèo giữa thời kỳ Trung Quốc gặp rất nhiều khó khăn.
Vậy nên không khó hiểu Jack Ma luôn gắn liền với hình ảnh gầy gò, chưa kể tính tình ương bướng khi nhiều lần đánh nhau với bạn trên lớp. “Tôi chưa bao giờ sợ bất cứ đối thủ nào bất kể họ lớn hơn tôi”. Lúc đó, ông cũng như bao đứa trẻ khác, thích bắt dế để chọi thi. Thậm chí, cậu bé Jack Ma thủa nào còn rất tài giỏi để biết con nào lớn bé hoặc thuộc loại gì chỉ nhờ vào tiếng kêu của chúng.
Năm 1972, Tổng thống Hoa Kỳ Nixon có chuyến thăm tới Hàng Châu, nhờ thế nơi đây bỗng trở thành một địa điểm du lịch hút du khách. Đó là bước khởi đầu vun đắp cho thành công của Jack Ma. Bởi sau đó, cậu bé 8 tuổi được tiếp xúc nhiều hơn với người nước ngoài nói tiếng Anh. Cậu thức dậy rất sớm rồi đến các khách sạn hướng dẫn miễn phí cho khách để đổi lại bởi những bài dạy tiếng Anh. Biệt danh “Jack” được một vị khách thân quen với cậu đặt cho.
Gia thế chẳng có gì, tiền bạc cũng không, nên lựa chọn duy nhất của Jack Ma là tập trung vào học hành. Sau khi tốt nghiệp Trung học, ông nộp đơn thi vào Đại học nhưng 2 lần đều trượt. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, cuối cùng ông cũng đậu vào Học viện Sư phạm Hàng Châu (sau đổi thành Đại học Sư phạm Hàng Châu) trong lần thi thứ ba. Jack Ma tốt nghiệp năm 1988 và bắt đầu rải đơn xin việc đi khắp nơi.
Bị rất nhiều công ty từ chối, kể cả KFC, Jack Ma cuối cùng được nhận vào làm giảng viên tiếng Anh của một trường Đại học địa phương. Ông rất yêu nghề và được sinh viên quý mến, nhưng cũng chỉ kiếm được 12 USD mỗi tháng.
Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2016, Jack Ma cho biết đã nộp đơn vào trường Đại học Harvard danh giá tới 10 lần, nhưng cả 10 lần đó đều bị từ chối. “Họ (Harvard) không muốn nhìn thấy tôi. Và tôi nghĩ đó là điều hết sức bình thường ở đời, phải không?”, ông chia sẻ khi nói về việc bị Harvard từ chối.
Jack Ma chẳng có kinh nghiệm gì về máy tính và lập trình, nhưng lại dành niềm hứng thú đặc biệt đối với internet. Ông lần đầu tiên dùng mạng trong một chuyến đi Mỹ năm 1995. Lúc đó, Ma đã thành lập công ty dịch thuật và đang trên đường giúp khách hàng thu hồi nợ. Ông gõ lên thanh tìm kiếm cụm từ “Beer” nhưng không thấy xuất hiện bất kỳ loại bia nào của Trung Quốc. Chính lẽ đó đã thôi thúc Jack Ma quyết định theo đuổi ý tưởng thành lập một công ty Internet của riêng Trung Quốc.
Hai dự án đầu tiên thất bại, để rồi 4 năm sau, anh tập hợp được 17 người bạn trong một căn phòng và thuyết phục họ đầu tư cho hệ thống bán hàng online mang tên “Alibaba”. Đây là ý tưởng trang web cho những nhà cung cấp đăng sản phẩm lên để người dùng có thể mua trực tuyến.
Ngay sau đó, dịch vụ này bắt đầu thu hút nhiều bên bán hàng tham gia, thuộc đủ quốc gia trên thế giới. Tháng 10/1999, công ty nhận được khoản đầu tư 5 triệu USD từ Goldman Sách và 20 triệu USD của SoftBank. Cả nhóm tiếp tục đồng hành dù cho không ít khó khăn bủa vây. “Chúng ta làm điều đó vì tất cả đều còn trẻ và bởi chúng ta không bao giờ từ bỏ”, Ma nói trong một lần truyền cảm hứng với nhân viên.
Điều quan trọng, Jack Ma luôn duy trì được bầu không khí vui vẻ, đầy hứng khởi tại Alibaba. Lần đầu công ty sinh lãi, ông đã tặng cho mỗi người một bình xịt bọt Silly String để “quậy tung trời”. Đầu những năm thập niên 2000, khi dự án Taobao khởi động nhằm cạnh tranh với eBay, Jack Ma thậm chí còn khuyến khích nhân viên năng “trồng cây chuối” giữa giờ nghỉ để luôn giữ cho cơ thể tràn đầy năng lượng.
Năm 2005, Yahoo đầu tư 1 tỷ USD vào Alibaba đổi lấy 40% cổ phiếu công ty. Đó là cú huých lớn giữa thời điểm Taobao rất muốn đánh bại eBay trên chính sân nhà của mình. Nhưng cũng phải nói thêm, đây cũng là quyết định đúng đắn nhất của Yahoo sau thời kỳ vàng son, bởi thương vụ đã mang về khoản tiền giá trị thị trường lên đến 10 tỷ USD sau khi Alibaba chính thức lên sàn (IPO).
Ma từng thổ lộ với tờ Bloomberg rằng, cả khi chưa tạo ra nhiều lợi nhuận nhưng ông tin Alibaba sẽ thành công rực rỡ khi thấy khách hàng đề nghị chiêu đãi bữa ăn. “Tôi là khách hàng của Alibaba. Tôi làm ra rất nhiều tiền còn bạn thì chưa. Tôi sẽ thanh toán bữa ăn này cho cậu”, một khách hàng từng nói vậy với Jack Ma.
Năm 2013, ông rời vị trí CEO và chỉ giữ duy nhất vai trò chủ tịch. Sau đó, ngày 19/12/2014, Alibaba chính thức phát hành cổ phiếu ra công chúng. Giữa thời khắc trọng đại đó, Jack Ma trả lời CNBC với vẻ đầy tự hào: “Hôm nay, thứ chúng tôi có được không phải là tiền. Cái chúng tôi nhận được đó là sự tin tưởng của mọi người”.
Phiên IPO 150 tỷ USD thành công mỹ mãn, biến nó trở thành cuộc phát hành cổ phiếu thành công nhất lịch sử Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Jack Ma bỗng vụt sáng trở thành người đàn ông giàu nhất Trung Quốc với tài sản ước tính 25 tỷ USD.
Trước màn chào giá thành công, Jack Ma cùng “anh em chiến hào” tổ chức buổi tiệc ăn mừng tại tổng hành dinh ở Hàng Châu. Ý nghĩa hơn nữa, một nhân viên công ty đã chọn đây làm dịp để cầu hôn bạn gái. Lớn lên trong khổ cực, nên Jack Ma không quên nhắc nhở mọi người sử dụng số tiền vừa nhận được hợp lý, để trở thành những người cao quý chân thật, biết giúp đỡ các thân phận yếu thế khác, thành con người tốt bụng và hạnh phúc.
“Ngày độc thân” 11/11 hàng năm trở thành dịp lớn để Alibaba thu về khoản doanh thu khổng lồ nhờ lễ hội mua sắm trực tuyến lớn nhất trong năm. Người Trung Quốc chỉ chờ ngày này để săn các món hàng khuyến mại. Năm 2016, Alibaba ghi nhận doanh thu kỷ lục 18 tỷ USD chỉ trong 24 giờ, con số mà các công ty khác phải nỗ lực cả năm trời.
Trở thành tỷ phú sau lần IPO đại thành công nhưng Jack Ma vẫn giữ nét bình dị vốn có chứ không ưa sự hào nhoáng. Thậm chí, ông còn duy trì những sở thích giản dị như đọc sách, viết tiểu thuyết kungfu, chơi bài poker (bài tố) và tập Thái cực quyền.
Tháng 3/2013, Alibaba chi ra 49,7 triệu USD mua chiếc phản lực cơ doanh nhân Gulfstream G550, chủ yếu phục vụ cho việc đi lại của ông chủ Jack Ma.
Không chỉ quan tâm tới người nghèo, Jack Ma còn tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường. Ông là thành viên của Ủy ban bảo vệ Thiên nhiên toàn cầu và từng có những chia sẻ tâm huyết tại Hội nghị Sáng kiến Toàn cầu Clinton năm 2015.
Jack Ma luôn giữ cuộc sống gia đình khỏi sự nhòm ngó của đám đông. Ông gặp vợ mình khi còn thời sinh viên, sau đó cả hai cùng tốt nghiệp và đi làm giáo viên. “Ma không phải người đàn ông điển trai, nhưng tôi đã yêu anh ấy vì anh ấy có thể làm được nhiều điều mà những người đàn ông đẹp trai không thể làm được”, Zhang Ying, vợ của Jack Ma chia sẻ. Cả hai có với nhau một cậu con trai và một cô con gái.
Người Trung Quốc rất ngưỡng mộ Jack Ma và luôn chú tâm lắng nghe các buổi trò chuyện của ông.
Alibaba thường xuyên tổ chức các cuộc thi tài năng, trong đó, ông chủ Jack Ma luôn biết cách tạo sự khác biệt. Như cách ông hóa trang thành một rocker trình diễn trước 20.000 nhân viên để thấy vị tỷ phú này “dị” đến mức nào.
Cuộc đời của Jack Ma luôn là niềm cảm hứng bất tật cho những người kém may mắn nhưng khát khao vươn lên thành công bằng nỗ lực của mình. Ngay cả những lúc khó khăn nhất, Jack Ma cũng không hề từ bỏ khát khao đạt được ước mơ. Hãy ghi khắc câu nói nổi tiếng của tỷ phú này: “Nếu đến 35 tuổi mà vẫn còn nghèo thì đó là lỗi của bạn“.
